شایسته است به هر اندیشه ای که نظر می کنیم و یا درباره کسی یا چیزی فکر می کنیم،در ابتدا شکیبایی را در خود برپا سازیم…از کم صبری پرهیز کنیم و از کمین کردن های بدون پشتوانه های عمیق و محکم نظری دوری بجوییم…به جای قضاوت پیشگی از طرحدان خودسازی برای مواجهاتمان بهره بگیریم…یادمان باشد که اگر کسی درباره هر موضوعی سخن گفت و یا درباره هر شخصی دست به تحقیق،تحسین و یا نقد زد او را بدون درک کثرت نظر،با چهار مدرک و سند که انسجام همه جریانات زندگی و تاریخمندی او را به حذف و حصر می کشاند آزار ندهیم…بیایید نقد را یاد بگیریم و آن را از حمله های وحشیانه گره های روانی خود جدا بدانیم و رسم پرسشگری را پیش از هر نظر و قضاوتی پیشه خود سازیم تا رسم ادب را برای هموارسازی اندیشه هایی که به آنها سخت محتاج هستیم به جا آوریم…یکی از آفات بزرگی که در بیانات انتقادی بسیاری از ما دیده می شود عدم درک غیر(دیگری)است و یا داشتن تعاریف رشد نایافته از این جریان که غیرت را با تعصبات و خودخواهی خلط می کنند تا کمبودها و ضعف های وابستگی خود را غیرت جلوه دهند…شاید ضروری باشد که همه ما پیش از اینکه بخواهیم شخص یا موضوعی را به رفعت و جاه کلام خود برسانیم و یا محنت و زار آن را نشان دهیم معیارها و باورهای تعاملی و ادراکات مسیر رشد خویش-دیگری را بازشناسیم و از هر پرداختن به موضوعی،رسم دیگری(غیر) را مشاهده کنیم…
داریوش شایگان مانند هر انسان دیگر و هر متفکر دیگر دارای کثرتی عظیم در زندگی خود است که آنچه ما درباره او می خواهیم بگوییم تنها معطوف به “زاویه مشاهده ای” ما می باشد،و هیچ نظری درباره او نمی تواند بدون نتایج روایت و دست آوردهای زندگی شخصی خود ما باشد…هر کدام از ما در جریان مشاهده گری هستیم که برخاسته از روش ها و استعدادها و انجام های ما می باشد. و در همین جریانات ممکن است قرابت ها،هم وزنی ها و اشتراکاتی هم یافته شود. ویا ممکن است فاصله و غربت را افزون کند…
من پس از خواندن کتاب آسیا در برابرغرب و سپس چندین مطالب کم حجم(ضرورتی نمی بینم که مدعی باشیم باید همه آثار را بخوانیم و از شخصیت علمی و نظری انسانی نتیجه گیری کنیم.مگر ما خدایان بسته بندی نهایی شخصیت کسی هستیم!چه زمان می خواهیم به این نارسیسیزم پایان دهیم!)دریافته ام که داریوش شایگان متفکری است که در این مطالب به نقش ما و دیگری به منزله مفهومی مهم توجه دارد.من دریافته ام که او در این آثار بیش از اینکه دست به توصیه ای بزند و کسی را بخواهد ارشاد کند بیشتر دست به توصیف و مقایسه زده است.اما همهنگام احساسات خود را و همچنین زوایای مشاهداتی خود را نیز نشان داده است…او در کتاب آسیا دربرابر غرب توصیفی کلی از جریانات و اشکال مختلف نیهیلیسم به دست می دهد،تقدیر تاریخی را بررسی می کند،مفاهیم برخاسته از دنیای اروپایی و آسیایی را تشریح می کند،و سپس نقد فرهنگ و جامعه ایران را به شکلی توصیفی بیان می کند…اندیشه او را اینگونه دریافته ام که تا دست به شناخت پتانسیل ها و نیروهای خودباوری نزنیم ورود به دنیای دیگری برای ما غریب ویا حداقل آشنانما است و هرگز نمی توانیم با روش ها و باورهای برخاسته از جریانات قومی و فرهنگی خود “غیر” را به عنوان آنچه که هست و جریان دارد در یابیم:
“در جامعه سنتی که خاطره قومی هنوز منشا اثر است،تفکر در واقع تذکر است.
به عبارت دیگر،خاطره قومی همچون چشمه فیاضی است که هر که را به فراخور
وشش و استعدادش بهرمند می کند”.
و یا می گوید:
“غربی اکنون چندصد سال است که از بسترش منحرف شده و پیوسته در تکاپو و
جستجو است…از نظربازی عاجز است و از تماشای صرف بیزار.از جهش نمی ترسد
و همواره بی گدار به آب می زند…”
شایگان خودباوری فرهنگی را در کنار مقایسه فرهنگی برای رشد و شکوفایی به کرات بیان می کند.مثلا گاندی را نماینده آسیایی چنین خودباوری می داند و مائو را فاصله ای از این حس خودباوری:
“گاندی نوعی جوکی بود و مائو نوعی محتسب…یکی جامعه را از بیرون می خواهد تغییر بدهد،دیگری انسان را از درون،یکی به ظاهر می پردازد و دیگری به باطن،یکی به زور روی می آورد و دیگری موجب شکفتگی می شود.جنگ بین این دو،جنگ بین دو دید،دو برداشت از واقعیت،دو نحوه حضور،به عبارت دیگر،جنگ بین معنویت آسیا و سیطره غرب است.”..
و یا درباره زبان فارسی و مواجهه آن با جریانات زمانه می گوید:
” اگر رسالت زبان فارسی این بوده است که آیین حماسی پهلوانی،وعده دیدار معبود ازلی و حالات وجد و سماع را از زبان فردوسی،حافظ و مولوی به ما
برساند،رسالت خود را چنانکه باید و شاید انجام داده است و کلیه قالب های لازم و مضامین ضروری را برای این منظور فراچنگ آورده است.ولی اگر از زبان
فارسی بخواهیم که گرفتاریهای کانت و درد هگل را بازگوید و بویژه محتوای پریشان همه علوم جدید را،که از بطن فرهنگ آشفته غرب به صورت هزاران جرقه
فروزان پراکنده شده،برگرداند،آنگاه از آن چیزی را می خواهیم که در توانش نیست.زبان فارسی،زبان اجمال است و اشاره و نه زبان تفصیل و تجزیه”.
موارد فوق تنها گذری از تاثیر تاملاتی بود که از داریوش شایگان در مسیر زندگی خود داشته ام و می خواستم یادی از این معلم بزرگ اندیشه داشته باشم و در فرصت و مجالی دیگر درباره او بیشتر بنویسم و یا صحبت کنم…دو روز پیش داریوش شایگان متفکر و کاوشگر اندیشه ها درگذشت.لازم است که رحلت هر اندیشمندی را به منزله ادامه راه اندیشه تلقی کنیم،برخاسته از همه کسانی که به رونق کثرت منسجم ما و اندیشه ورزی های ما یاری رساندند.ما راه هموار شده از اندیشمند را ادامه خواهیم داد،نه صرفا راه نظریات او را…یادمان باشد که هر کاوشگری چراغی است که گام های اخلاف را سریع ترمی سازد نه اینکه همیشه درجای پای او قدمی گذاشته شود…

فلسفه ای برای زلزله…
زلزله رخدادی است که در کنار هر رخدادشناسی دیگر تعریفی سیال و چشم اندازمحور(perspectivism)را طلب می کند…چشم های تک سویه و مشاهدات-سخن پراکنی التقاطی(eclecticism) باز در زاویه مشاهده-ای قرار دارند که هنوز اصالت آن زاویه را در جریان روایت آنچه می گویند به ظن مبتلا می دانند و گاهی هم با اعتبارات پدیدآمده از جامعه آموزش محور خود چنان صریح و چارچوبی سخن می گویند که گویی در اعماق ناخودآگاهشان به آن مسئله باور دارند! اما شاید یقینمندانی هم باشند که با طرح پروژه ای،علوم انسانی را به انتاج می کشانند،همان مهندسان خط کش به دست و نقاله کشی که فارغ از هستی شناسی وجود دوگانه خویش-دانش به تنظیم پایان نامه ها و دروس مدرسه و دانشگاه ،بودن و شدن ها را در”نمودارگردشی” پاره پاره کردند…اما شاید اینگونه تحلیل های تک سویه و یا التقاطی در پدیدار خویش به ساحت نارسیسیزم(خودشیفتگی) و برده بودگی تعلق داشته باشند!
حال سوال از اینجا آغاز می گردد که چرا زلزله! پاسخ ها یک به یک جریان دارند…ره جویان سماوات می گویند:زلزله بلای آسمانی است که برشهری نفرین شده نازل می شود و گناهان مردمان را پاکسازی می کند! طبیعت گرایان و ساینتیست ها آن را نوعی تغییرات وابسته به طبیعت تلقی می کنند،التقاطیان هم گاهی به نعل می زنند و گاهی به میخ…اما صحت و یا درستی هر کدام از آنان باز وابسته به زاویه و سکویی است که بر آن ایستاده اند و هیچ محورمشترکی جهت مصالحه وجود نخواهد داشت مگر با مدارا،کوتاه سازی و واپس رانی خویش به نفع دیگری مانند کسانی که با زاویه مشاهده ای گفتمان دموکراتیک در پی ایجاد یک اصل هرس شده قراردادی می باشند…اما براستی در وضعیت هستی شناختی خویش زلزله چگونه تلقی می گردد!

بررسی شیوه ادراک چرایی زلزله در انگاره آدمیان…
انسان در هستی شناسی خویش “درمشاهده” قرار دارد.مشاهده کردن نه،مشاهده شدن نه،منظور نه بحث ساده انگارانه سوژه-ابژه بلکه نوعی مشاهده بودگی است که “وضعیت غیرمشاهداتی ” متعلق به ساحت نیستی است…مشاهده جریان هستی ما می باشد بی آنکه صرفا به روش های آن وابسته باشد…مشاهده در هر بعدی از ما وجود دارد و لحظه ای غفلت ندارد…هنگامیکه نظریه ای می سازیم،هنگامیکه تجربه ای را مرور می کنیم،هنگامیکه خواب یا رویا می بینیم،هنگامیکه مدعی شهودی هستیم و تا حتی هنگامیکه در رد چیزی اقدام می کنیم از هر طرف در مشاهده ای قرار داریم…این مشاهده مربوط به عاملیت امری جوهری یا عرضی و یا روشمندی نیست بلکه چیزی است که هستی خود را در آن می یابیم(مشاهده را در مقالات دیگر توضیح داده ام) …آنجا که رازی را در ساحت نیستی جستجو می کنیم باز در حال مشاهده ای هستیم…اما تراژدی هستیمندی ما در فضایی جنایت پیشه،برده گرایانه در حصار تمدن هایی ظهور می یابد که زوایای مشاهداتی آدمیان،خود را به مثابه حقیقتی تعریف می کنند و از رانه امیال خویش ده ها معنا را به سازوکارهای دفاعی ایگو پروار می سازند…ایگو همان “من” است.منیتی برخاسته از اراده و امیال تنظیم شده زاویه مشاهده ای اشخاصی که خود را واقعیتی محض معرفی نموده اند و نظام برده داری را در هر دورانی به شیوه ای نو پایه ریزی می کنند…آیا می خواهید بگویید که انسانی آزاده هستید که در زاویه مشاهده نظام سرمایه داری و درکمی گذشته تر سوسیالیسم حضور نداشته اید! آیا هنرتان،فلسفه زیستنتان را به آن مشاهده های تک سویه نسپارده اید! آیا ذهن شما گرفتار دغدغه نان و نام این طرحواره ها نیست!آیا فشارتورم و گرانی،مشکلات خانواده و فرزند پروری در وجودتان به این ابعاد برده صفت مجهز نگشته است!آیا ماهیت شکایت پیوسته تان از زمامداران سیاست و حکومت و انسانیت همه از انفعال و وابستگی برده وارتان به یک زوایه مشاهده ای “کسی به فکر ما نیست” برنخاسته! اگر مبنای هستی مشاهداتی ما قرار است در کنه تمدن خویش عزت نفس،آزادگی،حس توانمندی در پیشبرد کد وجودی خویش و عشقی راستین باشد و آنگاه بگوییم،کسی نبوده که آنها را به ما بدهد،چه تفاوتی با احساس برده گی خواهد داشت! انسان امروز(از دیروز خبر ندارم)خود را در برابر انبوهی از مشاهدات می بیند که با تلون بسیار،هرکدام،هر دم ما را بسوی خود می کشاند و هویت ما را به ۷۰تکه تقسیم می سازد…اما همه اینها مانند یک تلویزیون رنگی ۱۴ اینچ است که با جعبه کوچک و محدود(زاویه تک بعدی مشاهده) صدها برنامه مشاهدات دیگران را پخش می کند و زمانی که فرد از پای تلویزیون بلند می شود خود را هیچ کس به غیر از تماشاگر نمی بیند…اضطرابش افزون می شود که هنرپیشه آن شود اما آن را از خود دور می بیند و باز در انتظار مفید بودن در این نظام تک سویه،زمان را به ترس از حرکت عقربه های ساعت مبتلا می سازد…این هستی مشغول در صحنه محدود مشاهده تک بعدی دیگری با هزارنقش مانند عروسکان خیمه شب بازی که امروز دارای “کوک خودکار” هستند ظاهر می گردد…اما چنین مشاهده تک بعدی ربطی علی و مستقیم به اشخاص سیاست گذار ندارد…بلکه پدیداری است از روایتی پر برخورد و جریان ساز که از زاویه مشاهداتی پیشین و بینش های نوین سربرآورده و انسان را به تک ساحتی بودن دچار ساخته است…
زاویه مشاهده علمی و انحراف مساله هستی!
مشاهده علمی تنها از آن انسان های برون گراست…انسان هایی که هر پدیده ای را با اصول شفاف سازی،آمار و همگانی بودن،کشف قانون کلی،پایا بودن و قابل ترجمه بودن طلب می کنند…اینان کسانی هستند که به سرزمین رازها تعلق ندارند و هر رازی برایشان درک معطوف به خود ندارد بلکه در پی شکار آن هستند و احترام راز را نگه نداشته و به عریان سازی آن دست می یازند…آنها فهمی فراسوی آنچه که می بینند،تکرار می شود،تکثیر می شود و تحول می یابد ندارند…آنگاه با این انگاره گاهی درباره فلسفه جهان هم نظر می دهند بی آنکه از مسئله فردیت و فهم روایت مندی درون نگرانه شخصی مطلع باشند و یا زحمتی برای فهم آن به خود بدهند…علم روانشناسی رفتار و فرآیندهای ذهنی را با تفکیک شخصیت ها،خلق ها،اختلالات،با آمار و ارقام کمی و کیفی بر پایه تحلیلی برون گرایانه،تلفیق شده و مهندسی شده آنهم به شیوه ای التقاطی از رویکردهای مختلف توضیح می دهد…علم پزشکی شاید مسخ شده ترین دانش امروز باشد که با ارادت عظیم خود به جسم انسان هرچه که در هستی باشد را به کمبود ویتامین و فیزیولوژی ماشینی بدن تقلیل می دهد…اما چرا علم در حضور فلسفی خویش انحرافی برای مساله هستی مطرح می شود؟ مثال:زبان علم درباره خورشید می گوید “ستاره ای است در کهکشان راه شیری که از پلاسمای داغ و میدان مغناطیس قدرتمندی ساخته شده است که جرم آن ۳۳۰ هزار برابر جرم زمین است”…این اکتشافات علمی که بسیار با جاذبه خویش به رشد بشر یاری رسانده است نمونه ای جالب از تسلط ما به هستی خویش است اما وضعیت هستی ما در عمیق ترین لایه های خود نسبتی با این تحلیل نمی یابد…زبان شعر می گوید “خورشید روح زندگی است،نور بودن است ،بدون او ظلمت ما را خواهد کشت…” این زبان همان چیزی است که در نزدیک ترین و خالصانه ترین وضعیت هستی درباره خورشید می دانیم،نه آن رابطه ای را که با پلاسما و هلیوم داریم! مراجعی که به روانشناسی مراجعه می کند با همدلی و همدردی تنیده شده در هستی دانش محور روانشناس خود را رساتر و عمیق تر در می یابد تا زمانی که روانشناس او را در طبقه شخصیت و اختلالی جای دهد و درصدد آچارکشی او برای تغیییراتش باشد…پس علم مشاهده ای است در زاویه خاص خویش که جلوه ای از وضعیت هستی شناختی ما می باشد و دست به تفسیر آن می زند، وحاکمیت آن با وجود شفافیت بخشی و هموارسازی راه،بدون درک هستی شناسی اش ما را به بیراه های غیرهستی شناختی می کشاند…

زاویه مشاهده ای گناه انگاری سماواتی و واپس رانی علمی!
انسان مذهبی زمانه ما تفاوت های بسیاری با انسان دورانی که امروزه آن را دوران اسطوره پیشاتاریخی می دانیم دارد…برخی از این انسان ها آنقدر به قوانین پزشکی و فیزیک-مهندسی گرایش دارند که ممکن است بالاترین تحصیلات علمی داشته باشند و هنگام مریضی در انتظار ۳ماهه زمان ملاقاتی از پزشک یا جراح باشند…اما هنگام درماندگی روحی اعتقاد به گناه کار بودن و یا درگیر مفاهیمی باشند که هم خارج از دنیای علم است و هم خارج از سرای رازوارگی های جهان…برای آنان راز معنای پنهان بودن(secret)دارد،نه معنای وادی سلوک آمیز(mystery)…آنان مانند دانشمندان نیزبه شفافیت و تعاریفی مشخص اعتقاد دارند اما آن را منسوب به مشاهده خود نمی دانند بلکه مربوط به ناظری قوی تر از خود می دانند که آنها خود از طرف آن ناظر سخن می گویند و صراحتا رخدادی مانند زلزله را با طرحواره خویش به مجازاتی سماوی نسبت می دهند…این کار مردمانی است که شاید در مقایسه با انگاره فیلسوف یا عالمی که بر پایه هستی شناسی و معرفت شناسی به این اصل رسیده است منافات داشته باشد…اینان دستاوردهای علمی خود را در زمان بحران واپس رانی می کنند و تبیین های رشد پیش عملیاتی پیاژه را مبنی بر تفکرجادویی و همادبینی به کار می گیرند و زندگی وابسته به علم را پوچ،ناکارآمد و در مجموع واپس رانده می کنند…

هستی شناسی زلزله…
آیا لحظه ای که از لرزش شیشه های خانه تان به وحشت می افتید و لباس گرم و فرزندتان را برای بقا خویش به بیرون هدایت می کنید با زمانی که وحشت زلزله خوابیده است یکسان دست به تحلیل و شناخت آن می زنید؟ پس از پایان بحران ذهنتان آنقدر درگیر تلون افکار است که وضعیت خویش را در لحظه بحران تنها با یک حکایتی پایان یافته از ترس و هیجان تعریف می کند…گاهی آن را به مسخره می گیریم گاهی هم ترس آن را در خود مزمن می سازیم…از قانون طبیعی گسل های تهران و ملارد و فشم حرف می زنیم و بعد بحث می کنیم که این امربلایی از سر گناه است یا رخدادی است طبیعی! نزاع می کنیم که این چیست و چرا هست! اما هنگامیکه سبک هستی خویش را در روایتی منسجم از زندگی خویش از روابط،الحان،محیط،تربیت،هوش،اراده ورزی ها،پاسخ به جبر و اختیار(کثرتی جاری)که همه در سرنوشت ما دخالت دارند با منشی خودکاوانه می جوییم،در می یابیم که زلزله شدید سرنوشت خانمان براندازی را پدید می آورد و دیگر ذهن ما با تفکر روزمره از مرگ خود یا نزدیکان توجیه و تفسیر نمی گردد،زندگی دیگر براحتی در جریان نیست زیرا همه هستی ما به چالشی عظیم گرفتار می شود…چیزی شبیه صحنه جنگ پدید می آید اما شاید حماسه ای در آن ساخته نشود…
“مرگ دیگر انکار نخواهد شد.ما مجبور می شویم آن را باور کنیم،مردم می میرند،و نه دیگر یکی یکی،بلکه انبوه…”(فروید)
برخورد عرفی،دانشمندانه،گناه انگارانه در لحظه چنین بحرانی با رانه هستی جویی و هستی شناختی به کناری نهاده می شوند و تنها جزیی از آن کثرت جاری می گردند…آنگاه که بقا به جوشش می افتد و ساختمان های بلند فرو می ریزند،راه های شهر برای فرار به چنگال سهمگین قفل ابرترافیک و سم غبار و آتش گرفتار می شوند،در می یابیم که روزگاری در هستی خویش می خواستیم آزاده،قوی،مسلط و با عزت نفس و با نیروی سرشار از رشد،عشق و سعادتمندی زندگی کنیم(کلماتی مشترک که فرض می شود فارغ از نژاد،جنسیت،قومیت و سن و سال همه به آنها محتاجیم)…اما آنجا که به جای پاسخ به این چرایی نیازمند هستی جویی و زندگی نوردی بودیم،خود را به تقلیل سوال چگونه و چطور کشاندیم و آنقدر در نقش های مختلف ظاهر گشتیم که یادمان رفت چرا هستیم…خانواده ساختیم تا رسم عزت نفس و مولد بودن را رشد دهیم اما با محدود ساختن فردیت یکدیگر به قراردادهای برخاسته از عقده های خویش با آمیزش جنسی و تلقین امور قراردادی زاییدیم اما مولد و با عزت نبودیم…این قراردادهای برده وار را در حصار چگونه زیستن ها چنان پروار ساختیم که غیرت حمایت از آزادگی،عزت نفس و مولد بودن را به تعصب وهم آلود دوست داشتن ها و دوست نداشتن های خویش واپس راندیم…خانواده را با این انگاره زشت تعصب آلود محصور ساختیم و از چرایی هستندگی و وجود آن سرباز زدیم…این حصار طلبی و خودشیفتگی ما را از غیرت(درک غیر) بازداشت، خانه هایمان را کوچک نمود،دیوارها بلندتر شد،باغچه ها پوشیده شد،ماشین های شخصی عینک سیاه همزیستی شدند،شهرسرشار از سودجویان سازه و دلار گشت و منفعت مالی و مصلحت اجتماعی و سیاسی از ناب هستی شناختی انسان ها سبقت گرفت…
لحظه زلزله فرا می رسد…دیوارهای بلند که از سر تعصب و بدگمانی و ترس و ناامنی و حصارطلبی،ساخته بودیم بر سرمان خراب می شود.ماشین هایی که کوری ما را از زیستن طوطیان و کبوترهای شهر تضمین می کردند در قفل ترافیک مچاله خواهند شد و خودشیفتگی روانی ما در تمامی جریان بودنمان که در پی اثبات خویش به دیگری بود و ودیگری را تنها تکریم منفعت طلبانه می نمود امروز باید در تجمع و تراکم ورود منفعت جویانه به عرف های تمدن آلودش حسرت آزادگی و دویدن را در ثانیه ای مشاهده کند…
اما زلزله رخدادی طبیعی است که در بخشی از گذار صدها سال هستندگی انسان ظاهر می گردد و مرگی شریف برای شرافتمندان و مرگی ناشریف برای کسانی است که چگونگی را بر چرایی ترجیح دادند و همیشه گفتند دیگران با ما چه کردند!
زلزله های پراکنده این روزها نشانه هایی هستی شناختی است از اینکه بدانیم چه هستیم و چه خواهیم بود…نه درس عبرتی است مانند ناصحان محافظه کار و نه نشانه طبیعتی ساده برای انسانی که با احساسات و هیجانات و طبیعت ثانویه و “آگاهی محور” هستندگی دارد…بلکه پرسشی است از آنچه که هستیم…شاید زمانی است مناسب برای درک آزادگی خویش،درک شرافت در مسیررشد دیگری(غیرت)،فراتر رفتن از هر چگونگی و پرداختن به چرایی…و ادراک حیات نه به منزله زندگی روزمره بلکه شکوفایی برخاسته از زندگی نوردی…ما بیش از هر تخصصی نیازمند بازگشت نیرومند پرسش چرایی به جای چگونگی تخصص گرایانه هستیم…ما نیازمند بازگشت هنر به مثابه فضیلت و نه تکنیک و آرت هستیم،ما نیازمند تحول هستی شناختی شعر به جای زبان سرد تطبیق یافته و بلاتکلیف علوم فلوچارتی هستیم…شاید…اگر طبیعت زمین ما را در خود کشید با سرافرازی به مرگ آری می گوییم چون امید داریم که آیندگان بر خرابه شهر ما راهی نو پیش خواهند کشید چون ما آغاز کنندگانیم،اگرچه دیر باشد …و اگر طبیعت ما را به هستی خویش زنده نگاه دارد پس باید قهرمانانه شکوفایی هستی خویش را پیشه کنیم و زندگی وابسته به چگونگی ها را با رسم زندگی نوردی کار و هنر با درک زمان نوروزی و نه زمان طولی و خطی تعویض کنیم…آنچه که دریافتم این است که راه زندگی باز است چه باشیم و چه نباشیم…

نوشته،معین کمالی

مفهوم صداقت را از شوکران سقراط رمزوار می سازم…

براستی آنکه دم از رک گویی می زند صادق نخواهد بود…
رک گویان پلشتی و پاکی سخن را درهم آمیخته و هزاراشکوب خرد را با طرحی لوث و سطح آلود تخریب می سازند…برید آنان در هر ارتباطی عیش سخن است که از تشویرنابخردی بویی نبرده و گاه ناجوانمردانه زخمی سنگین بر نشان دلها فرود می آورند…رک گویان به سان دروغزنان مظلوم نما ابلهانه بر دو مرکب می تازند.یکی خودعرضه داری و دیگری “سازوکار دفاعی”.آنان نه قدرت پذیرش دارند و نه شهامت تغییر،نه خودپویی را پیشه می سازند و نه خلاقیت تفسیر را روئینه سخن خویش…
براستی چه فرقی است میان آن خردورزی که “کشف کنه صحتی ” مذاقش را شیرین کرده و کسی که اگر مذاق شیرین نداشته باشد صحت را به مرارتی سیاه متهم می سازد!
رک گویان با تیرنااندیشه گی از هیچ اتهامی دریغ ندارند… حال کدام انسان است که در تقابل با اتهام به خیزش دفاع برنیاید! آنجا که ژاژگویی،پیشداوری،نقص گویی و اتهام حرف دل خوانده می شود،آنجا که پوشش ستبر جوشن صداقت به حراج هرزگویی ها شکسته می شود،رک گویان عاملان ایمان های لرزان نامیده می شوند…اینان شکوه تدبیر و نقد سخن را به بیراه های سفسطه های خویش تنزیل می دهند و گاه لاهوت کلام را به ناسوت الحان ارغند مبتلا می سازند…
براستی اگر صداقت اندیشی بر صدق حراک دارد اتهام را برنمی تابد زیرا هر اتهامی پوشاننده حقیقت است…صدق گویی هر ضعفی را به میدان تصعید و تشویق منهدم می سازد و هر کرداری را به شولای حمایت از کرامت نفس ملبس می گرداند…
صداقت بر صدق جهان رمزینه گنج ها را یافته و بر اسرار آن راهی جز جستن و شدن نمی جوید…رمزهایی که عابدان و راهبان مومن را به تیغ برهنه خویش گرفتار ساخت و اعصار سخت کردار آنان را به راز آزادگی و والایش دگرگون نمود…صداقت سلوک نفس رازوارگی های جهان است که نه بر پایه ارزشی بنا گشته و نه بر سکوی ایمانی تندیس یافته…صداقت رمزپرداز و نه رمزگشای هر دو ساحت هستی و نیستی ماست…اینجا همان کارزاری است که سقراط را به قدسیت فلسفه تراایمانی کشاند و هم به شکنجه و ناووس رک گویان…اگرچه سقراط خرمگس ساده اندیشان بود اما زهدان ذهن او سروش بالدار اندیشه های رازگون را نوید داد و فلسفه را به تلاءلو نوینی وافر ساخت…و اما سقراط که بود و چه بر او گذشت…
زندگی سقراط به میزان سبک اندیشه هایش رمزوار است…از او نوشته هایی بر جای نیست و نمودار وجودش در صحنه تاریخ بدون طرحدان افلاطون ،آریستوفان و گزنفون قلیل و خفیف است.افلاطون بر شوکت و شکوه خرد او دیسمان نستوهی بنا نمود،آریستوفان ادراک هجو را بر پیکرش نشاند و گزنفون او را مردی کم مایه خطاب نمود …اماآنچه می دانیم سقراط مردی از تبار خودشناسی است و این گنجینه که نه بر شفاف سازی و بلورین کردن حقایق بلکه بر رمزپردازی آن از پی پرسش هایی سطح شکن استوار است…او مرد مکالمه و مناظره بود تا از گذر این مدار پرگار اندیشه های مولد باشد…هرگز اندیشه ای بنا نکرد مگر در صداقت یقینی که به شک آراسته بود و خاستگاه اندیشه ای دگر می شد.او دمساز و همساز همصحبتان می گشت و سخره گیر سفسطه گران بود.آغازه های او از مفاهیمی متداول مانند فضیلت،عدالت،شجاعت پیش می رفت و پرسش هایی عمیق و دقیق بر آن هموار می گشت…پرسش هایی که در نفس خود بر خلاف فیلسوفان پیشین دغدغه چرا زیستن را سلوک می کرد…سیسرو می گوید:”سقراط نخستین کسی بود که فلسفه را از آسمان به زمین آورد”.او بر خلاف پیشینیانی چون پارمنیدس،آناکسیماندروس و یا هراکلیتوس که درباره اموری کیهانی،مطلق و کلی سخن می راندند بر تجلی گاه انسان خیره می گشت و امید را به امساک از خسران بی پرسشی ایمان به خدایان ترغیب می ساخت…
سقراط استاد “ابطال” بود تا الهام بخش تمام صادق پیشگان عالم باشد…هر چه بگویی باز پرسشی بر می افروزد و هر حقیقتی بر حقیقتی دیگر سنجه می گیرد…هیچ مطلقی جز لهیب فرتوت ساز نیست!
آنجا که خایرفون از سروش معبد دلفی می پرسد “آیا کسی داناتر از سقراط هست و پاسخی دور به او می گوید داناتر از او هیچ کس نسیت”.سقراط طالعی نو می یابد که چنین ادارکی را به شرمساری فرابخواند و نادرستی آن را بر توسن اندیشه هایش بتازاند…این است ابطالی که انسان مردد و متزلزل در هستی خویش را در مسیر ناهموار جهان به قافیه های ناهمسازش فرا می خواند و از مطلق گویی این موجود پرتعارض و التهاب اشمئزاز می جوید…انسان در پی نقد بی امان خویش حراک می جوید تا راه رستگاری خویش را از طرد واژه مطلق رستگاری بجوید…انسان سقراطی هماره شولای اندیشه می پوشد و از طریقت مردان و زنان طلعت نگاریقین دوری می جوید…سقراط مردی است که بر امر نستوه مشاهده گر وجود انسانی به جرم هنجارشکنی و فاسد سازی اذهانی که می خواهند سکوی مشاهده خویش را تغییر دهند به نوشیدن جام شوکران حظ وافر برد و نخستین شهید راه فلسفه گشت تا هجران او اندوه شیرین قافیه سازان مشاهده بی امان باشد…
آری این صداقت است که امروز بازیچه دست رک گویان و ابلهان مظلوم پناه جو گشته و این سقراط است که راهش بر این مفهوم رویشی نو را نوید می دهد اگرچه نیچه روزی به او خواهد تاخت…

moein kamali

A king entrusted a tutor with he care of his son,saying:this is thy son.educate him as if he were one of  thy own children.he kept the prince for some years and strove to instruct him but could effect nothing,whilst the sons of the tutor made the greatest progress in accomplishments and eloquence.the king reproved and threatened the learned man with punishment,telling him that he had acted contrary to his promise and had been unfaithful.he replied:”O king the instruction is the same but the natures(capacities) are different

Although both silver and gold come from stones

All stones do not contain silver and gold

Canopus is shining upon the whole world

But produces in some places sack-leather and in others adim

(Saadi,Iranian poet)

Perhaps ,in saadi,s words the issue of the facilities is straitforward in relation to the essence of the individual in the face of the environment,but in fact such an understanding of nature as against education is a raw and one dimensional idea…to further a better understanding of this,”observation psychoanalysis” is a way to explain the conceptual transition of the subject,which I mention below:

Psychoanalytical ontology or epistemology of psychoanalysis!

The psychoanalytical idea is to understand the presence of human mind in two areas of consciousness and unconsciousness.The consciousness of the category is the mentality that achieves the phenomenon of the experience with the discovery,examination,and control of the subject,and adapts particular to the world around it.So that the person can identify the path from the well and help his growth,survival and evolution.but unconsciously does not fit in the fence around the world. And do not embark on the compound of reality.it is mounted on the horses steadfast motion,and moves towards the path…the directional psychoanalysis is a profound exploration in the unconscious mind and identifying it with an experience called awareness…in this text awareness does not mean consciousness ,but it means the touch of hidden reality inside(I called observation land).Although many psychoanalysts preoccupy the existence of unconsciousness in consciousness,they promise to wake it up and make a compromise with the world.but more than this classification(conscious,unconscious and awareness),the structure,the reason and the why of this division is…in essence the mind experiences features that may either be forgotten or confronted with other subjects,such as forms versus concepts or reality versus truth…now, if we consider the assumption of the world based on our perception or on the basis of external facts,there is still a mental state for the facts.Because if the structure is not mindful,the reality will not be shaped,and then there thing is not things.The division of human psyche into consciousness and unconsciousness is itself derived from the property of the mind,which in the category of self-knowledge the concept of division and separation.Sometimes it forms unity and integrity,and in another category it breaks down and decomposes…sometimes brings forth the truth and sometimes doubts and hollows…but what can it really be that is the basis of all these functions and the inferences of the mind! perhaps the mind on its foundations continuously and relentlessly is observing.perhaps this is the fundamental observation force that we know the world of thought and history with various theories and schema.One day it presents the” idealists” in the history of philosophy and once again introduces the” realist”,he once calls philosopher into ” existentialism” and places somewhere in the hermeneutic hermitage,sometimes it tells epistemology and sometimes speaks of pure ontology…and now we are witnessing another observable concept called psychoanalysis.the mind is,first of all,an observer.and psychoanalysis is such a discovery.the division of mind into two consciousness and unconsciousness in the psychoanalysis is childish and crude,because the unobtrusive mindset of the mind exceeds these types of divisions,and in some way needs more quality than distinctive titles.when Freud considered the “libido” to be the basis of human currents,when Jung proclaimed the flourishing through the archetypes ,Adler regarded the game of inferiority to superiority,something that was ignored as a banner of “observation” were.Observation is not the act of seeing(the 5 senses),or the method of research or study,but its not true that psychoanalysis define its discoveries like libido,archetypes,or superiority as the basis for human psyche.”It is the observation of mankind,the foundation of human psyche.the observation is the founder and discoverer of a vast range of disciplines,thoughts,cultures and behaviors,which means observation is not device or instrument of the things,but the basis of appearance of every things…this is a pure psychoanalysis.Awareness more than consciousness,because consciousness wakes up in the land of observation…!